Rozdzial 1
1:1 -Wielokrotnie i wieloma sposobami przemawial Bg dawnymi czasy do ojcw przez
prorokw;
1:2 -Ostatnio, u kresu tych dni, przemwil do nas przez Syna, ktrego ustanowil
dziedzicem wszechrzeczy, przez ktrego takze wszechswiat stworzyl.
1:3 -On, ktry jest odblaskiem chwaly i odbiciem jego istoty i podtrzymuje
wszystko slowem swojej mocy, dokonawszy oczyszczenia z grzechw, zasiadl po
prawicy majestatu na wysokosciach
1:4 -I stal sie o tyle mozniejszym od aniolw, o ile znamienitsze od nich
odziedziczyl imie.
1:5 -Do ktrego bowiem z aniolw powiedzial kiedykolwiek: Tys jest Synem moim, Jam
cie dzis zrodzil? I znowu: Ja mu bede ojcem, a on bedzie mi synem?
1:6 -I znowu, kiedy wprowadza Pierworodnego na swiat, mwi: Niechze mu oddaja
poklon wszyscy aniolowie Bozy.
1:7 -O aniolach wprawdzie mwi: Aniolw swych czyni On wichrami, a slugi swoje
plomieniami ognia;
1:8 -Lecz do Syna: Tron twj, o Boze, na wieki wiekw, Berlem sprawiedliwym berlo
Krlestwa twego.
1:9 -Umilowales sprawiedliwosc, a znienawidziles nieprawosc: Dlatego namascil
cie, o Boze, Bg twj olejkiem wesela jak zadnego z towarzyszy twoich.
1:10 -Oraz: Tys, Panie, na poczatku ugruntowal ziemie, i niebiosa sa dzielem rak
twoich;
1:11 -One przemina, ale Ty zostajesz; I wszystkie jako szata zestarzeja sie,
1:12 -I jako plaszcz je zwiniesz, jako odzienie, i przemienione zostana; ale tys
zawsze ten sam i nie skoncza sie lata twoje.
1:13 -A do ktrego z aniolw powiedzial kiedy: Siadz po prawicy mojej, az poloze
nieprzyjacil twoich jako podnzek stp twoich.
1:14 -Czy nie sa oni wszyscy sluzebnymi duchami, posylanymi do pelnienia sluzby
gwoli tych, ktrzy maja dostapic zbawienia?
Rozdzial 2
2:1 -Dlatego musimy tym baczniejsza zwracac uwage na to, co slyszelismy, abysmy
czasem nie zboczyli z drogi.
2:2 -Bo jesli slowo wypowiedziane przez aniolw bylo nienaruszalne, a wszelkie
przestepstwo i nieposluszenstwo spotkalo sie ze sluszna odplata,
2:3 -To jakze my ujdziemy calo, jezeli zlekcewazymy tak wielkie zbawienie?
Najpierw bylo ono zwiastowane przez Pana, potem potwierdzone nam przez tych,
ktrzy slyszeli,
2:4 -A Bg poreczyl je rwniez znakami i cudami, i rznorodnymi niezwyklymi czynami
oraz darami Ducha Swietego wedlug swojej woli.
2:5 -Bo nie aniolom poddal swiat, ktry ma przyjsc, o ktrym mwimy.
2:6 -Stwierdzil to zas ktos, kiedy gdzies powiedzial: Czymze jest czlowiek, ze
pamietasz o nim? Albo syn czlowieczy, ze dbasz o niego?
2:7 -Uczyniles go na krtko nieco mniejszym od aniolw, chwala i dostojenstwem
ukoronowales go,
2:8 -Wszystko poddales pod stopy jego. A poddawszy mu wszystko, nie pozostawil
niczego, co by mu poddane nie bylo. Teraz jednak nie widzimy jeszcze, ze mu
wszystko jest poddane;
2:9 -Widzimy raczej tego, ktry na krtko uczyniony zostal mniejszym od aniolw,
Jezusa, ukoronowanego chwala i dostojenstwem za cierpienia smierci, aby z laski
Bozej zakosztowal smierci za kazdego.
2:10 -Przystalo bowiem, aby Ten, dla ktrego i przez ktrego istnieje wszystko,
ktry przywidl do chwaly wielu synw, sprawce ich zbawienia uczynil doskonalym
przez cierpienia.
2:11 -Bo zarwno ten, ktry uswieca, jak i ci, ktrzy bywaja uswieceni, z jednego
sa wszyscy; z tego powodu nie wstydzi sie nazywac ich bracmi,
2:12 -Mwiac: Bede opowiadal imie twoje braciom moim, bede cie chwalil posrd
zgromadzenia;
2:13 -I znowu: Ufnosc w nim pokladac bede; i znowu: Otom Ja i dzieci, ktre dal
mi Bg.
2:14 -Skoro zas dzieci maja udzial we krwi i w ciele, wiec i On rwniez mial w
nich udzial, aby przez smierc zniszczyc tego, ktry mial wladze nad smiercia, to
jest diabla,
2:15 -I aby wyzwolic wszystkich tych, ktrzy z powodu leku przed smiercia przez
cale zycie byli w niewoli.
2:16 -Bo przeciez ujmuje sie On nie za aniolami, lecz ujmuje sie za potomstwem
Abrahama.
2:17 -Dlatego musial we wszystkim upodobnic sie do braci, aby mgl zostac
milosiernym i wiernym arcykaplanem przed Bogiem dla przeblagania go za grzechy
ludu.
2:18 -A ze sam przeszedl przez cierpienie i prby, moze dopomc tym, ktrzy przez
prby przechodza.
Rozdzial 3
3:1 -Przeto, bracia swieci, wspluczestnicy powolania niebieskiego, zwazcie na
Jezusa, poslanca i arcykaplana naszego wyznania,
3:2 -Wiernego temu, ktry go ustanowil, jak i Mojzesz byl wierny w calym domu
Bozym.
3:3 -Uznany On bowiem zostal za godnego o tyle wiekszej chwaly od Mojzesza, o
ile wieksza czesc ma budowniczy od domu, ktry zbudowal.
3:4 -Albowiem kazdy dom jest przez kogos budowany, lecz tym, ktry wszystko
zbudowal, jest Bg.
3:5 -Wszak i Mojzesz byl wierny jako sluga w calym domu jego, aby swiadczyc o
tym, co mialo byc powiedziane,
3:6 -Lecz Chrystus jako syn byl ponad domem jego; a domem jego my jestesmy,
jesli tylko az do konca zachowamy niewzruszenie ufnosc i chwalebna nadzieje.
3:7 -Dlatego, jak mwi Duch Swiety: Dzis, jesli glos jego uslyszycie,
3:8 -Nie zatwardzajcie serc waszych, jak podczas buntu, w dniu kuszenia na
pustyni,
3:9 -Gdzie kusili mnie ojcowie wasi i wystawiali na prbe, chociaz ogladali
dziela moje przez czterdziesci lat.
3:10 -Dlatego mialem wstret do tego pokolenia i powiedzialem: Zawsze ich zwodzi
serce; nie poznali tez oni drg moich,
3:11 -Tak iz przysiaglem w gniewie moim: Nie wejda do odpocznienia mego.
3:12 -Baczcie, bracia, zeby nie bylo czasem w kims z was zlego, niewierzacego
serca, ktre by odpadlo od Boga zywego,
3:13 -Ale napominajcie jedni drugich kazdego dnia, dopki trwa to, co sie nazywa
"dzisiaj", aby nikt z was nie popadl w zatwardzialosc przez oszustwo grzechu.
3:14 -Stalismy sie bowiem wspluczestnikami Chrystusa, jesli tylko az do konca
zachowamy niewzruszenie ufnosc, jaka mielismy na poczatku.
3:15 -Gdy sie powiada: Dzis, jesli glos jego uslyszycie, nie zatwardzajcie serc
waszych, jak podczas buntu,
3:16 -Kto to byli ci, ktrzy uslyszeli, a zbuntowali sie? Czy nie ci wszyscy,
ktrzy wyszli z Egiptu pod wodza Mojzesza?
3:17 -Do kogo to mial wstret przez czterdziesci lat? Czy nie do tych, ktrzy
zgrzeszyli, a ktrych ciala legly na pustyni?
3:18 -A komu to przysiagl, ze nie wejda do odpocznienia jego, jesli nie tym,
ktrzy byli nieposluszni?
3:19 -Widzimy wiec, ze nie mogli wejsc z powodu niewiary.
Rozdzial 4
4:1 -Gdy tedy obietnica wejscia do odpocznienia jego jest jeszcze wazna, miejmy
sie na bacznosci, aby sie nie okazalo, ze ktos z was pozostal w tyle.
4:2 -I nam bowiem byla zwiastowana dobra nowina, jak i tamtym; lecz tamtym slowo
uslyszane nie przydalo sie na nic, gdyz nie zostalo powiazane z wiara tych,
ktrzy je slyszeli.
4:3 -Albowiem do odpocznienia wchodzimy my, ktrzy uwierzylismy, zgodnie z tym,
jak powiedzial: Jak przysiaglem w gniewie moim: Nie wejda do mego odpocznienia,
chociaz dziela jego od zalozenia swiata byly dokonane.
4:4 -O sidmym dniu bowiem powiedzial gdzies tak: I odpoczal Bg dnia sidmego od
wszystkich dziel swoich.
4:5 -A na tym miejscu znowu: Nie wejda do odpocznienia mego.
4:6 -Skoro wiec jest tak, ze niektrzy do niego wejda, a ci, ktrym najpierw byla
zwiastowana dobra nowina, z powodu nieposluszenstwa nie weszli,
4:7 -Przeto znowu wyznacza pewien dzien, "dzisiaj", mwiac przez Dawida po tak
dlugim czasie, jak to przedtem zostalo powiedziane: Dzis, jesli glos jego
uslyszycie, nie zatwardzajcie serc waszych.
4:8 -Gdyby bowiem Jozue wprowadzil ich byl do odpocznienia, nie mwilby Bg pzniej
o innym dniu.
4:9 -A tak pozostaje jeszcze odpocznienie dla ludu Bozego;
4:10 -Kto bowiem wszedl do odpocznienia jego, ten sam odpoczal od dziel swoich,
jak Bg od swoich.
4:11 -Starajmy sie tedy usilnie wejsc do owego odpocznienia, aby nikt nie upadl,
idac za tym przykladem nieposluszenstwa.
4:12 -Bo Slowo Boze jest zywe i skuteczne, ostrzejsze niz wszelki miecz
obosieczny, przenikajace az do rozdzielenia duszy i ducha, staww i szpiku,
zdolne osadzic zamiary i mysli serca;
4:13 -I nie ma stworzenia, ktre by sie moglo ukryc przed nim, przeciwnie,
wszystko jest obnazone i odsloniete przed oczami tego, przed ktrym musimy zdac
sprawe.
4:14 -Majac wiec wielkiego arcykaplana, ktry przeszedl przez niebiosa, Jezusa,
Syna Bozego, trzymajmy sie mocno wyznania.
4:15 -Nie mamy bowiem arcykaplana, ktry by nie mgl wsplczuc ze slabosciami
naszymi, lecz doswiadczonego we wszystkim, podobnie jak my, z wyjatkiem grzechu.
4:16 -Przystapmy tedy z ufna odwaga do tronu laski, abysmy dostapili
milosierdzia i znalezli laske ku pomocy w stosownej porze.
Rozdzial 5
5:1 -Albowiem kazdy arcykaplan, wziety sposrd ludzi, bywa ustanawiany z ramienia
ludzi w sprawach odnoszacych sie do Boga, aby skladal dary i ofiary za grzechy
5:2 -I mgl wsplczuc z tymi, ktrzy nie wiedza i bladza, skoro i on sam podlega
slabosci.
5:3 -Z powodu niej powinien tez zarwno za lud, jak i za samego siebie skladac
ofiary za grzechy.
5:4 -A nikt samego siebie nie podnosi do tej godnosci, tylko zostaje na nia
powolany przez Boga, jak Aaron.
5:5 -Tak i Chrystus nie sam sobie nadal godnosc arcykaplana, lecz uczynil to
Ten, ktry do niego powiedzial: Jestes moim Synem, dzisiaj zrodzilem ciebie;
5:6 -Jak i na innym miejscu mwi: Tys kaplanem na wieki wedlug porzadku
Melchisedeka.
5:7 -Za dni swego zycia w ciele zanosil On z wielkim wolaniem i ze lzami
modlitwy i blagania do tego, ktry go mgl wybawic od smierci, i dla bogobojnosci
zostal wysluchany;
5:8 -I chociaz byl Synem, nauczyl sie posluszenstwa przez to, co wycierpial,
5:9 -A osiagnawszy pelnie doskonalosci, stal sie dla wszystkich, ktrzy mu sa
posluszni, sprawca zbawienia wiecznego
5:10 -I zostal obwieszczony przez Boga jako arcykaplan wedlug porzadku
Melchisedeka.
5:11 -O tym mamy wiele do powiedzenia, lecz trudno wam to wylozyc, skoro
staliscie sie ociezalymi w sluchaniu.
5:12 -Biorac pod uwage czas, powinniscie byc nauczycielami, tymczasem znowu
potrzebujecie kogos, kto by was nauczal pierwszych zasad nauki Bozej; staliscie
sie takimi, iz wam potrzeba mleka, a nie pokarmu stalego.
5:13 -Kazdy bowiem, ktry sie karmi mlekiem, nie pojmuje jeszcze nauki o
sprawiedliwosci, bo jest niemowleciem;
5:14 -Pokarm zas staly jest dla doroslych, ktrzy przez dlugie uzywanie maja
wladze poznawcze wycwiczone do rozrzniania dobrego i zlego.
Rozdzial 6
6:1 -Dlatego pominawszy poczatki nauki o Chrystusie, zwrcmy sie ku rzeczom
wyzszym, nie powracajac ponownie do podstaw nauki o odwrceniu sie od martwych
uczynkw i o wierze w Boga,
6:2 -Nauki o obmywaniach, o wkladaniu rak, o zmartwychwstaniu i osadzie
wiecznym.
6:3 -To wlasnie uczynimy, jesli Bg pozwoli.
6:4 -Jest bowiem rzecza niemozliwa, zeby tych -ktrzy raz zostali oswieceni i
zakosztowali daru niebianskiego, i stali sie uczestnikami Ducha Swietego,
6:5 -I zakosztowali Slowa Bozego, ze jest dobre oraz cudownych mocy wieku
przyszlego
6:6 -Gdy odpadli, powtrnie odnowic i przywiesc do pokuty, poniewaz oni sami
ponownie krzyzuja Syna Bozego i wystawiaja go na uragowisko.
6:7 -Albowiem ziemia, ktra pila deszcz czesto na nia spadajacy i rodzi rosliny
uzyteczne dla tych, ktrzy ja uprawiaja, otrzymuje blogoslawienstwo od Boga;
6:8 -Lecz ta, ktra wydaje ciernie i osty, jest bezwartosciowa i bliska
przeklenstwa, a kresem jej spalenie.
6:9 -Ale chociaz tak mwimy, to jesli chodzi o was, umilowani, jestesmy
przekonani o czyms lepszym, zwlaszcza co dotyczy zbawienia.
6:10 -Wszak Bg nie jest niesprawiedliwy, aby mial zapomniec o dziele waszym i o
milosci, jaka okazaliscie dla imienia jego, gdy uslugiwaliscie swietym i gdy
uslugujecie.
6:11 -Pragniemy zas, aby kazdy z was okazywal te sama gorliwosc dla zachowania
pelni nadziei az do konca,
6:12 -Abyscie sie nie stali ociezalymi, ale byli nasladowcami tych, ktrzy przez
wiare i cierpliwosc dziedzicza obietnice.
6:13 -Gdy bowiem Bg dal Abrahamowi obietnice, a nie mial nikogo wiekszego, na
kogo by przysiac, przysiagl na siebie samego,
6:14 -Mwiac: Zaiste, bede blogoslawil ci obficie i rozmnoze cie bez miary;
6:15 -A tak, poniewaz czekal cierpliwie, otrzymal to, co bylo obiecane.
6:16 -Ludzie bowiem przysiegaja na kogos wiekszego, a zakonczeniem wszelkiego
ich sporu jest przysiega, ktra jest stwierdzeniem;
6:17 -Rwniez Bg, chcac wyrazniej dowiesc dziedzicom obietnicy niewzruszonosci
swego postanowienia, poreczyl je przysiega,
6:18 -Abysmy przez dwa niewzruszone wydarzenia, co do ktrych niemozliwa jest
rzecza, by Bg zawidl, my, ktrzy ocalelismy, mieli mocna zachete do pochwycenia
lezacej przed nami nadziei.
6:19 -Jej to trzymamy sie jako kotwicy duszy, pewnej i mocnej, siegajacej az
poza zaslone,
6:20 -Gdzie jako poprzednik wszedl za nas Jezus, stawszy sie arcykaplanem wedlug
porzadku Melchisedeka na wieki.
Rozdzial 7
7:1 -Ten to Melchisedek, krl Salemu, kaplan Boga Najwyzszego, ktry wyszedl na
spotkanie Abrahama, gdy wracal po rozgromieniu krlw, poblogoslawil mu,
7:2 -Abraham zas dal mu dziesiecine ze wszystkiego. Imie jego znaczy najpierw
krl sprawiedliwosci, nastepnie zas krl Salemu, to jest krl pokoju.
7:3 -Bez ojca, bez matki, bez rodowodu, nie majacy ani poczatku dni, ani konca
zycia, lecz podobny do Syna Bozego, pozostaje kaplanem na zawsze.
7:4 -Patrzcie tedy, jak wielki jest ten, ktremu nawet patriarcha Abraham dal
dziesiecine z najlepszego lupu.
7:5 -Wprawdzie i ci, ktrzy sa z synw Lewiego, a otrzymuja urzad kaplanski, maja
nakaz zgodnie z zakonem pobierac dziesiecine od ludu, to jest od braci swoich,
chociaz i oni wywodza sie z rodu Abrahama;
7:6 -Ale tamten, ktry nie wywodzil od nich swego rodu, otrzymal dziesiecine od
Abrahama i poblogoslawil temu, ktry mial obietnice.
7:7 -A rzecz to jest bezsporna, ze mniejszy od wiekszego otrzymuje
blogoslawienstwo.
7:8 -W jednym wypadku biora dziesiecinesmiertelni ludzie, w drugim ten, o ktrym
zlozono swiadectwo, ze zyje.
7:9 -I jesli tak mozna powiedziec, w osobie Abrahama i Lewi, ktry pobiera
dziesiecine, dal dziesiecine;
7:10 -Byl bowiem jeszcze w ledzwiach praojca swego, gdy Melchisedek wyszedl na
jego spotkanie.
7:11 -Gdyby zas doskonalosc byla osiagalna przez kaplanstwo lewickie, a wszak w
oparciu o nie otrzymal lud zakon, to jaka jeszcze byla potrzeba ustanawiac
innego kaplana wedlug porzadku Melchisedeka, zamiast pozostac przy porzadku
Aarona?
7:12 -Skoro bowiem zmienia sie kaplanstwo, musi tez nastapic zmiana zakonu.
7:13 -Bo ten, do ktrego odnosi sie ta mowa, nalezal do innego plemienia, z
ktrego nikt nie sluzyl oltarzowi.
7:14 -Wiadomo bowiem, ze Pan nasz pochodzil z plemienia Judy, o ktrym Mojzesz
nic nie powiedzial, co sie tyczy kaplanw.
7:15 -A staje sie to jeszcze bardziej rzecza oczywista, jesli na podobienstwo
Melchisedeka powstaje inny kaplan,
7:16 -Ktry stal sie nim nie wedlug przepisw prawa, dotyczacych cielesnego
pochodzenia, ale wedlug mocy niezniszczalnego zycia.
7:17 -Bo swiadectwo opiewa: Tys kaplanem na wieki wedlug porzadku Melchisedeka.
7:18 -A przeto poprzednie przykazanie zostaje usuniete z powodu jego slabosci i
nieuzytecznosci,
7:19 -Gdyz zakon nie przywidl niczego do doskonalosci, z drugiej zas strony
wzbudzona zostaje lepsza nadzieja, przez ktra zblizamy sie do Boga.
7:20 -A stalo sie to nie bez zlozenia przysiegi. Tamci bowiem zostali kaplanami
bez przysiegi,
7:21 -Natomiast Ten zostal nim na podstawie przysiegi tego, ktry do niego mwi:
Przysiagl Pan i nie pozaluje, Tys kaplanem na wieki.
7:22 -O ilez lepszego przymierza stal sie Jezus poreczycielem!
7:23 -Tamtych kaplanw bylo wiecej, gdyzsmierc nie pozwalala im pozostawac w
urzedzie;
7:24 -Ale Ten sprawuje kaplanstwo nieprzechodnie, poniewaz trwa na wieki.
7:25 -Dlatego tez moze zbawic na zawsze tych, ktrzy przez niego przystepuja do
Boga, bo zyje zawsze, aby sie wstawiac za nimi.
7:26 -Takiego to przystalo nam miec arcykaplana, swietego, niewinnego,
nieskalanego, odlaczonego od grzesznikw i wywyzszonego nad niebiosa;
7:27 -Ktry nie musi codziennie, jak inni arcykaplani, skladac ofiar najpierw za
wlasne grzechy, nastepnie za grzechy ludu; uczynil to bowiem raz na zawsze, gdy
ofiarowal samego siebie.
7:28 -Albowiem zakon ustanawia arcykaplanami ludzi, ktrzy podlegaja slabosciom,
lecz slowo przysiegi, ktra przyszla pzniej niz zakon, ustanowilo Syna
doskonalego na wieki.
Rozdzial 8
8:1 -Glwna zas rzecza w tym, co mwimy, jest to, ze mamy takiego arcykaplana,
ktry usiadl po prawicy tronu Majestatu w niebie,
8:2 -Jako sluga swiatyni i prawdziwego przybytku, ktry zbudowal Pan, a nie
czlowiek.
8:3 -Albowiem kazdy arcykaplan bywa ustanawiany, aby skladal dary i ofiary;
dlatego jest rzecza konieczna, zeby i ten mial co ofiarowac.
8:4 -Otz, gdyby byl na ziemi, nie bylby kaplanem, skoro sa tu tacy, ktrzy
skladaja dary wedlug przepisw zakonu;
8:5 -Sluza oni w swiatyni, ktra jest tylko obrazem i cieniem niebieskiej, jak to
zostalo objawione Mojzeszowi, gdy mial budowac przybytek: Bacz, powiedziano mu,
abys uczynil wszystko wedlug wzoru, ktry ci zostal ukazany na grze.
8:6 -Teraz zas objal o tyle znakomitsza sluzbe, o ile lepszego przymierza jest
posrednikiem, ktre ustanowione zostalo w oparciu o lepsze obietnice.
8:7 -Gdyby bowiem pierwsze przymierze bylo bez brakw, nie szukanoby miejsca na
drugie.
8:8 -Albowiem ganiac ich, mwi: Oto ida dni, mwi Pan, a zawre z domem Izraela i z
domem Judy przymierze nowe.
8:9 -Nie takie przymierze, jakie zawarlem z ich ojcami w dniu, gdym ujal ich za
reke, aby ich wyprowadzic z ziemi egipskiej; poniewaz oni nie wytrwali w moim
przymierzu, przeto Ja nie troszczylem sie o nich, mwi Pan.
8:10 -Takie zas jest przymierze, ktre zawre z domem Izraela po uplywie owych
dni, mwi Pan: Prawa moje wloze w ich umysly i na sercach ich wypisze je, i bede
im Bogiem, a oni beda mi ludem.
8:11 -I nikt nie bedzie uczyl swego ziomka ani tez swego brata, mwiac: Poznaj
Pana, bo wszyscy mnie znac beda od najmniejszego az do najwiekszego z nich.
8:12 -Gdyz laskawy bede na nieprawosci ich, a grzechw ich nie wspomne wiecej.
8:13 -Gdy mwi: Nowe, to uznal pierwsze za przedawnione; a to, co sie przedawnia
i starzeje, bliskie jest zaniku.
Rozdzial 9
9:1 -Wprawdzie i pierwsze przymierze mialo przepisy o sluzbie Bozej i
ziemskaswiatynie.
9:2 -Wystawiony bowiem zostal przybytek, ktrego czesc przednia nazywa sie
miejscem swietym, a w niej znajdowaly sie swiecznik i stl, i chleby pokladne;
9:3 -Za druga zas zaslona byl przybytek, zwany miejscem najswietszym,
9:4 -Mieszczacy zlota kadzielnice i Skrzynie Przymierza, pokryta zewszad zlotem,
w ktrej byl zloty dzban z manna i laska Aarona, ktra zakwitla, i tablice
przymierza;
9:5 -Nad nia zas cherubini chwaly, zacieniajacy wieko skrzyni, o czym teraz nie
ma potrzeby szczeglowo mwic.
9:6 -A skoro tak te rzeczy zostaly urzadzone, kaplani sprawujacy sluzbe Boza
wchodza stale do pierwszej czesci przybytku,
9:7 -Do drugiej zas raz w roku sam tylko arcykaplan, i to nie bez krwi, ktra
ofiaruje za siebie samego i za uchybienia ludu.
9:8 -Przez to Duch Swiety wskazuje wyraznie, ze droga do swiatyni nie zostala
jeszcze objawiona, dopki stoi pierwszy przybytek;
9:9 -Ma to znaczenie obrazowe, odnoszace sie do terazniejszego czasu, kiedy to
skladane bywaja dary i ofiary, ktre nie moga doprowadzic do wewnetrznej
doskonalosci tego, kto pelni sluzbe Boza;
9:10 -Sa to tylko przepisy zewnetrzne, dotyczace pokarmw i napojw, i rznych
obmywan, nalozone do czasu zaprowadzenia nowego porzadku.
9:11 -Lecz Chrystus, ktry sie zjawil jako arcykaplan dbr przyszlych, wszedl
przez wiekszy i doskonalszy przybytek, nie reka zbudowany, to jest nie z tego
stworzonego swiata pochodzacy,
9:12 -Wszedl raz na zawsze do swiatyni nie z krwia kozlw i cielcw, ale z wlasna
krwia swoja, dokonawszy wiecznego odkupienia.
9:13 -Bo jesli krew kozlw i wolw oraz popil z jalowicy przez pokropienie
uswiecaja skalanych i przywracaja cielesna czystosc,
9:14 -O ilez bardziej krew Chrystusa, ktry przez Ducha wiecznego ofiarowal
samego siebie bez skazy Bogu, oczysci sumienie nasze od martwych uczynkw, abysmy
mogli sluzyc Bogu zywemu.
9:15 -I dlatego jest On posrednikiem nowego przymierza, azeby gdy poniesiona
zostala smierc dla odkupienia przestepstw popelnionych za pierwszego przymierza,
ci, ktrzy sa powolani, otrzymali obiecane dziedzictwo wieczne.
9:16 -Gdzie bowiem jest testament, tam musi byc stwierdzona smierc tego, ktry go
sporzadzil;
9:17 -Bo testament jest prawomocny z chwilasmierci, a nie ma nigdy waznosci,
dopki zyje ten, kto go sporzadzil.
9:18 -Dlatego i pierwsze przymierze nie zostalo zapoczatkowane bez rozlewu krwi.
9:19 -Gdy bowiem Mojzesz oglosil calemu ludowi wszystkie ustawy zakonu, wzial
krew cielcw i kozlw wraz z woda, welna szkarlatna i hizopem, i pokropil zarwno
sama ksiege, jak i caly lud,
9:20 -Mwiac: To jest krew przymierza, ktre Bg dla was ustanowil.
9:21 -Podobnie tez pokropil krwia przybytek i wszystkie naczynia przeznaczone do
sluzby Bozej.
9:22 -A wedlug zakonu niemal wszystko bywa oczyszczane krwia,i bez rozlania krwi
nie ma odpuszczenia.
9:23 -Jest wiec rzecza konieczna, aby odbicia rzeczy niebieskich byly
oczyszczane tymi sposobami, same zas rzeczy niebieskie lepszymi ofiarami anizeli
te.
9:24 -Albowiem Chrystus nie wszedl do swiatyni zbudowanej rekami, ktra jest
odbiciem prawdziwej, ale do samego nieba, aby sie wstawiac teraz za nami przed
obliczem Boga;
9:25 -I nie dlatego, zeby wielekroc ofiarowac samego siebie, podobnie jak
arcykaplan wchodzi do swiatyni co roku z cudza krwia,
9:26 -Gdyz w takim razie musialby cierpiec wiele razy od poczatku swiata; ale
obecnie objawil sie On jeden raz u schylku wiekw dla zgladzenia grzechu przez
ofiarowanie samego siebie.
9:27 -A jak postanowione jest ludziom raz umrzec, a potem sad,
9:28 -Tak i Chrystus, raz ofiarowany, aby zgladzic grzechy wielu, drugi raz
ukaze sie nie z powodu grzechu, lecz ku zbawieniu tym, ktrzy go oczekuja.
Rozdzial 10
10:1 -Albowiem zakon, zawierajac w sobie tylko cien przyszlych dbr, a nie sam
obraz rzeczy, nie mozew zadnym razie przez te same ofiary, nieprzerwanie
skladane rok w rok, przywiesc do doskonalosci tych, ktrzy z nimi przychodza.
10:2 -Bo czyz nie zaprzestanoby ich skladac, gdyby ci, co je skladaja, nie mieli
juzzadnej swiadomosci grzechw, gdy raz zostali oczyszczeni?
10:3 -Przeciwnie, one wlasnie przywodza na pamiec grzechy co roku.
10:4 -Jest bowiem rzecza niemozliwa, aby krew wolw i kozlw mogla gladzic
grzechy.
10:5 -Totez, przychodzac na swiat, mwi: Nie chciales ofiar krwawych i darw, ales
cialo dla mnie przysposobil;
10:6 -Nie upodobales sobie w calopaleniach i ofiarach za grzechy.
10:7 -Tedy rzeklem: Oto przychodze, aby wypelnic wole twoja,o Boze, jak napisano
o mnie w zwoju ksiegi.
10:8 -Najpierw mwi: Nie chciales i nie upodobales sobie ofiar krwawych i darw, i
calopalen, i ofiar za grzechy, ktre przeciez bywaja skladane wedlug zakonu;
10:9 -Potem powiada: Oto przychodze, aby wypelnic wole twoja. Znosi wiec
pierwsze, aby ustanowic drugie;
10:10 -Moca tej woli jestesmy uswieceni przez ofiarowanie ciala Jezusa Chrystusa
raz na zawsze.
10:11 -A kazdy kaplan sprawuje codziennie swoja sluzbe i sklada wiele razy te
same ofiary, ktre nie moga w ogle zgladzic grzechw;
10:12 -Lecz gdy On zlozyl raz na zawsze jedna ofiare za grzechy, usiadl po
prawicy Bozej,
10:13 -Oczekujac teraz, az nieprzyjaciele jego polozeni beda jako podnzek stp
jego.
10:14 -Albowiem jedna ofiara uczynil na zawsze doskonalymi tych, ktrzy sa
uswieceni.
10:15 -Poswiadcza nam to rwniez Duch Swiety; powiedziawszy bowiem:
10:16 -Takie zas jest przymierze, jakie zawre z nimi po uplywie owych dni, mwi
Pan: Prawa moje wloze w ich serca i na umyslach ich wypisze je,
10:17 -Dodaje: A grzechw ich i ich nieprawosci nie wspomne wiecej.
10:18 -Gdzie zas jest ich odpuszczenie, tam nie ma juz ofiary za grzech.
10:19 -Majac wiec, bracia, ufnosc,iz przez krew Jezusa mamy wstep do swiatyni
10:20 -Droga nowa i zywa, ktra otworzyl dla nas poprzez zaslone, to jest przez
cialo swoje,
10:21 -Oraz kaplana wielkiego nad domem Bozym,
10:22 -Wejdzmy na nia ze szczerym sercem, w pelni wiary, oczyszczeni w sercach
od zlego sumienia i obmyci na ciele woda czysta;
10:23 -Trzymajmy sie niewzruszenie nadziei, ktra wyznajemy, bo wierny jest Ten,
ktry dal obietnice;
10:24 -I baczmy jedni na drugich w celu pobudzenia sie do milosci i dobrych
uczynkw,
10:25 -Nie opuszczajac wsplnych zebran naszych, jak to jest u niektrych w
zwyczaju, lecz dodajac sobie otuchy, a to tym bardziej, im lepiej widzicie, ze
sie ten dzien przybliza.
10:26 -Bo jesli otrzymawszy poznanie prawdy, rozmyslnie grzeszymy, nie ma juz
dla nas ofiary za grzechy,
10:27 -Lecz tylko straszliwe oczekiwanie sadu i zar ognia, ktry strawi
przeciwnikw.
10:28 -Kto lamie zakon Mojzesza, ponosi smierc bez milosierdzia na podstawie
zeznania dwch albo trzech swiadkw;
10:29 -O ilez srozszej kary, sadzicie, godzien bedzie ten, kto Syna Bozego
podeptal i zbezczescil krew przymierza, przez ktra zostal uswiecony, i zniewazyl
Ducha laski!
10:30 -Znamy przeciez tego, ktry powiedzial: Pomsta do mnie nalezy, Ja odplace;
oraz: Pan sadzic bedzie lud swj.
10:31 -Straszna to rzecz wpasc wrece Boga zywego.
10:32 -Przypomnijcie sobie dni poprzednie, kiedy po swym oswieceniu wytrwaliscie
w licznych zmaganiach z utrapieniami,
10:33 -Czy to, gdy byliscie wystawieni publicznie na zniewagi i udreki, czy tez,
gdy wiernie staliscie przy tych, z ktrymi sie tak obchodzono.
10:34 -Cierpieliscie bowiem wespl z wiezniami i przyjeliscie z radoscia grabiez
waszego mienia, wiedzac, ze sami posiadacie majetnosc lepsza i trwala.
10:35 -Nie porzucajcie wiec ufnosci waszej, ktra ma wielka zaplate.
10:36 -Albowiem wytrwalosci wam potrzeba, abyscie, gdy wypelnicie wole Boza,
dostapili tego, co obiecal.
10:37 -Bo jeszcze tylko mala chwila, a przyjdzie Ten, ktry ma przyjsc, i nie
bedzie zwlekal;
10:38 -A sprawiedliwy mj z wiary zyc bedzie; lecz jesli sie cofnie, nie bedzie
dusza moja miala w nim upodobania.
10:39 -Lecz my nie jestesmy z tych, ktrzy sie cofaja i gina, lecz z tych, ktrzy
wierza i zachowuja dusze.
Rozdzial 11
11:1 -A wiara jest pewnoscia tego, czego sie spodziewamy, przeswiadczeniem o
tym, czego nie widzimy.
11:2 -Wszak jej zawdzieczaja przodkowie chlubne swiadectwo.
11:3 -Przez wiare poznajemy, ze swiaty zostaly uksztaltowane slowem Boga, tak iz
to, co widzialne, nie powstalo ze swiata zjawisk.
11:4 -Przez wiare zlozyl Abel Bogu wartosciowsza ofiare niz Kain, dzieki czemu
otrzymal swiadectwo, ze jest sprawiedliwy, gdy Bg przyznal sie do jego darw, i
przez nia jeszcze po smierci przemawia.
11:5 -Przez wiare zabrany zostal Henoch, aby nie ogladal smierci i nie
znaleziono go, gdyz zabral go Bg. Zanim jednak zostal zabrany, otrzymal
swiadectwo, ze sie podobal Bogu.
11:6 -Bez wiary zas nie mozna podobac sie Bogu; kto bowiem przystepuje do Boga,
musi uwierzyc, ze On istnieje i ze nagradza tych, ktrzy go szukaja.
11:7 -Przez wiare zbudowal Noe, ostrzezony cudownie o tym, czego jeszcze nie
mozna bylo widziec, pelen bojazni, arke dla ocalenia rodziny swojej; przez nia
wydal wyrok na swiat i odziedziczyl usprawiedliwienie, ktre jest z wiary.
11:8 -Przez wiare usluchal Abraham, gdy zostal powolany, aby pjsc na miejsce,
ktre mial wziac w dziedzictwo, i wyszedl, nie wiedzac, dokad idzie.
11:9 -Przez wiare osiedlil sie jako cudzoziemiec w ziemi obiecanej na obczyznie,
zamieszkawszy pod namiotami z Izaakiem i Jakubem, wspldziedzicami tejze
obietnicy.
11:10 -Oczekiwal bowiem miasta majacego mocne fundamenty, ktrego budowniczym i
twrca jest Bg.
11:11 -Przez wiare rwniez sama Sara otrzymala moc poczecia i to mimo podeszlego
wieku, poniewaz uwazala za godnego zaufania tego, ktry dal obietnice.
11:12 -Przeto tez z jednego czlowieka, i to nieomal obumarlego, zrodzilo sie
potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak piasek na brzegu morskim,
ktrego zliczyc nie mozna.
11:13 -Wszyscy oni poumierali w wierze, nie otrzymawszy tego, co glosily
obietnice, lecz ujrzeli i powitali je z dala; wyznali tez, zesa goscmi i
pielgrzymami na ziemi.
11:14 -Bo ci, ktrzy tak mwia, okazuja, ze ojczyzny szukaja.
11:15 -I gdyby mieli na mysli te, z ktrej wyszli, byliby mieli sposobnosc, aby
do niej powrcic;
11:16 -Lecz oni zdazaja do lepszej, to jest do niebieskiej. Dlatego Bg nie
wstydzi sie byc nazywany ich Bogiem, gdyz przygotowal dla nich miasto.
11:17 -Przez wiare Abraham przynisl na ofiare Izaaka, gdy byl wystawiony na
prbe, i ofiarowal jednorodzonego, on, ktry otrzymal obietnice,
11:18 -Do ktrego powiedziano: Od Izaaka nazwane bedzie potomstwo twoje.
11:19 -Sadzil, ze Bg ma moc wskrzeszac nawet umarlych; totez jakby z umarlych,
mwiac obrazowo, otrzymal go z powrotem.
11:20 -Przez wiare Izaak udzielil Jakubowi i Ezawowi blogoslawienstwa,
zapewniajacego przyszlosc.
11:21 -Przez wiare poblogoslawil umierajacy Jakub kazdego z synw Jzefa i sklonil
sie naboznie, wsparty o wierzch swojej laski.
11:22 -Przez wiare wspomnial umierajacy Jzef o wyjsciu Izraelitw i dal polecenie
dotyczace swoich kosci.
11:23 -Przez wiare byl Mojzesz po narodzeniu ukrywany przez rodzicw swoich w
ciagu trzech miesiecy, poniewaz widzieli, iz dziecie bylo sliczne, i nie ulekli
sie rozkazu krlewskiego.
11:24 -Przez wiare Mojzesz, kiedy dorsl, nie zgodzil sie, by go zwano synem crki
faraona,
11:25 -I wolal raczej znosic uciski wespl z ludem Bozym, anizeli zazywac
przemijajacej rozkoszy grzechu,
11:26 -Uznawszy hanbe Chrystusowa za wieksze bogactwo niz skarby Egiptu;
skierowal bowiem oczy na zaplate.
11:27 -Przez wiare opuscil Egipt, nie ulaklszy sie gniewu krlewskiego; trzymal
sie bowiem tego, ktry jest niewidzialny, jak gdyby go widzial.
11:28 -Przez wiare obchodzil Pasche i dokonal pokropienia krwia, aby ten, ktry
zabijal pierworodne, nie dotknal sie ich.
11:29 -Przez wiare przeszli przez Morze Czerwone jak po suchej ziemi, gdy zas
Egipcjanie podjeli te prbe, potoneli.
11:30 -Przez wiare runely mury Jerycha, okrazane przez siedem dni.
11:31 -Przez wiare nie zginela nierzadnica Rachab wraz z nieposlusznymi, bo
przyjela przyjaznie wywiadowcw.
11:32 -I cz powiem jeszcze? Zabrakloby mi przeciez czasu, gdybym mial opowiadac
o Gedeonie, Baraku, Samsonie, Jeftem, Dawidzie i Samuelu, i o prorokach,
11:33 -Ktrzy przez wiare podbili krlestwa, zaprowadzili sprawiedliwosc,
otrzymali obietnice, zamkneli paszcze lwom,
11:34 -Zgasili moc ognia, unikneli ostrza miecza, podzwigneli sie z niemocy,
stali sie mezni na wojnie, zmusili do ucieczki obce wojska.
11:35 -Kobiety otrzymaly z powrotem swoich zmarlych przez wskrzeszenie; inni zas
zostali zameczeni na smierc, nie przyjawszy uwolnienia, aby dostapic lepszego
zmartwychwstania.
11:36 -Drudzy zas doznali szyderstw i biczowania, a nadto wiezw i wiezienia;
11:37 -Byli kamienowani, paleni, przerzynani pila, zabijani mieczem, blakali sie
w owczych i kozich skrach, wyzuci ze wszystkiego, uciskani, poniewierani;
11:38 -Ci, ktrych swiat nie byl godny, tulali sie po pustyniach i grach, po
jaskiniach i rozpadlinach ziemi.
11:39 -A wszyscy ci, choc dla swej wiary zdobyli chlubne swiadectwo, nie
otrzymali tego, co glosila obietnica,
11:40 -Poniewaz Bg przewidzial ze wzgledu na nas cos lepszego, mianowicie, aby
oni nie osiagneli celu bez nas.
Rozdzial 12
12:1 -Przeto i my, majac okolo siebie tak wielki oblok swiadkw, zlozywszy z
siebie wszelki ciezar i grzech, ktry nas usidla, biegnijmy wytrwale w wyscigu,
ktry jest przed nami,
12:2 -Patrzac na Jezusa, sprawce i dokonczyciela wiary, ktry zamiast doznac
nalezytej mu radosci, wycierpial krzyz, nie baczac na jego hanbe, i usiadl na
prawicy tronu Bozego.
12:3 -Przeto pomyslcie o tym, ktry od grzesznikw znisl tak wielkie sprzeciwy
wobec siebie, abyscie nie upadli na duchu, utrudzeni.
12:4 -Wy nie opieraliscie sie jeszcze az do krwi w walce przeciw grzechowi
12:5 -I zapomnieliscie o napomnieniu, ktre sie zwraca do was jak do synw: Synu
mj, nie lekcewaz karania Panskiego ani nie upadaj na duchu, gdy On cie
doswiadcza;
12:6 -Bo kogo Pan miluje, tego karze, i chloszcze kazdego syna, ktrego
przyjmuje.
12:7 -Jesli znosicie karanie, to Bg obchodzi sie z wami jak z synami; bo gdzie
jest syn, ktrego by ojciec nie karal?
12:8 -A jesli jestescie bez karania, ktre jest udzialem wszystkich, tedy
jestescie dziecmi nieprawymi, a nie synami.
12:9 -Ponadto, szanowalismy naszych ojcw wedlug ciala, chociaz nas karali; czy
nie daleko wiecej winnismy poddac sie Ojcu duchw, aby zyc?
12:10 -Tamci bowiem karcili nas wedlug swego uznania na krtki czas, ten zas
czyni to dla naszego dobra, abysmy mogli uczestniczyc w jego swietosci.
12:11 -Zadne karanie nie wydaje sie chwilowo przyjemne, lecz bolesne, pzniej
jednak wydaje blogi owoc sprawiedliwosci tym, ktrzy przez nie zostali
wycwiczeni.
12:12 -Dlatego opadle rece i omdlale kolana znowu wyprostujcie,
12:13 -I prostujcie sciezki dla ng swoich, aby to, co chrome, nie zboczylo, ale
raczej uzdrowione zostalo.
12:14 -Dazcie do pokoju ze wszystkimi i do uswiecenia, bez ktrego nikt nie ujrzy
Pana,
12:15 -Baczac, zeby nikt nie pozostal z dala od laski Bozej, zeby jakis gorzki
korzen rosnacy w gre, nie wyrzadzil szkody i zeby przezen nie pokalalo sie
wielu,
12:16 -Zeby nikt nie byl rozpustny lub lekkomyslny jak Ezaw, ktry za jedna
potrawe sprzedal pierworodztwo swoje.
12:17 -A wiecie, ze potem, gdy chcial otrzymac blogoslawienstwo, zostal
odrzucony, nie uzyskal bowiem zmiany swego polozenia, chociaz o nia ze lzami
zabiegal.
12:18 -Wy nie podeszliscie bowiem do gry, ktrej mozna dotknac, do plonacego
ognia, mroku, ciemnosci i burzy
12:19 -Ani do dzwieku trabyi glosnych slw, na ktrych odglos ci, ktrzy je
slyszeli, prosili, aby juz do nich nie przemawiano;
12:20 -Nie mogli bowiem zniesc nakazu: Gdyby nawet zwierze dotknelo sie gry,
ukamienowane bedzie.
12:21 -A tak straszne bylo to zjawisko, iz Mojzesz powiedzial: Jestem przerazony
i drzacy.
12:22 -Lecz wy podeszliscie do gry Syjon i do miasta Boga zywego, do Jeruzalem
niebieskiego i do niezliczonej rzeszy aniolw, do uroczystego zgromadzenia
12:23 -I zebrania pierworodnych, ktrzy sa zapisani w niebie, i do Boga, sedziego
wszystkich, i do duchw ludzi sprawiedliwych, ktrzy osiagneli doskonalosc,
12:24 -I do posrednika nowego przymierza, Jezusa, i do krwi, ktra sie kropi, a
ktra przemawia lepiej niz krew Abla.
12:25 -Baczcie, abyscie nie odtracili tego, ktry mwi; jesli bowiem tamci,
odtraciwszy tego, ktry na ziemi przemawial, nie uszli kary, to tym bardziej my,
jezeli sie odwrcimy od tego, ktry przemawia z nieba.
12:26 -Ten, ktrego glos wtenczas wstrzasnal ziemia, zapowiedzial teraz, mwiac:
Jeszcze raz wstrzasne nie tylko ziemia, ale i niebem.
12:27 -Slowa: "Jeszcze raz" wskazuja, ze rzeczy podlegajace wstrzasowi ulegna
przemianie, poniewaz sa stworzone, aby ostaly sie te, ktrymi wstrzasnac nie
mozna.
12:28 -Przeto okazmy sie wdziecznymi, my, ktrzy otrzymujemy krlestwo
niewzruszone, i oddawajmy czesc Bogu tak, jak mu to mile: z naboznym szacunkiem
i bojaznia.
12:29 -Albowiem Bg nasz jest ogniem trawiacym.
Rozdzial 13
13:1 -Milosc braterska niechaj trwa.
13:2 -Goscinnosci nie zapominajcie; przez nia bowiem niektrzy, nie wiedzac o
tym, aniolw goscili.
13:3 -Pamietajcie o wiezniach, jakbyscie wsplwiezniami byli, o uciskanych, skoro
sami rwniez w ciele jestescie.
13:4 -Malzenstwo niech bedzie we czci u wszystkich, a loze nieskalane;
rozpustnikw bowiem i cudzoloznikw sadzic bedzie Bg.
13:5 -Niech zycie wasze bedzie wolne od chciwosci; poprzestawajcie na tym, co
posiadacie; sam bowiem powiedzial: Nie porzuce cie ani cie nie opuszcze.
13:6 -Tak wiec z ufnoscia mozemy mwic: Pan jest pomocnikiem moim, nie bede sie
lekal; Cz moze mi uczynic czlowiek?
13:7 -Pamietajcie na wodzw waszych, ktrzy wam glosili Slowo Boze, a rozpatrujac
koniec ich zycia, nasladujcie wiare ich.
13:8 -Jezus Chrystus wczoraj i dzis, ten sam i na wieki.
13:9 -Nie dajcie sie zwodzic przerznym i obcym naukom; dobrze jest bowiem
umacniac serce laska, a nie pokarmami; tym, ktrzy o nie zabiegali, nie
przyniosly one pozytku.
13:10 -Mamy oltarz, z ktrego nie maja prawa jesc ci, ktrzy sluza przybytkowi.
13:11 -Albowiem ciala tych zwierzat, ktrych krew arcykaplan wnosi do swiatyni za
grzech, spala sie poza obozem.
13:12 -Dlatego i Jezus, aby uswiecic lud wlasna krwia, cierpial poza brama.
13:13 -Wyjdzmy wiec do niego poza obz, znoszac pohanbienie jego.
13:14 -Albowiem nie mamy tu miasta trwalego, ale tego przyszlego szukamy.
13:15 -Przez niego wiec nieustannie skladajmy Bogu ofiare pochwalna, to jest
owoc warg, ktre wyznaja jego imie.
13:16 -A nie zapominajcie dobroczynnosci i pomocy wzajemnej; takie bowiem ofiary
podobaja sie Bogu.
13:17 -Badzcie posluszni przewodnikom waszym i badzcie im ulegli; oni to bowiem
czuwaja nad duszami waszymi i zdadza z tego sprawe; niechze to czynia z
radoscia, a nie ze wzdychaniem, gdyz to wyszloby wam na szkode.
13:18 -Mdlcie sie za nas; jestesmy bowiem przekonani, ze mamy czyste sumienie,
gdyz chcemy we wszystkim dobrze postepowac.
13:19 -A prosze tym usilniej, abyscie to uczynili, zeby mi bylo dane co rychlej
wrcic do was.
13:20 -A Bg pokoju, ktry przez krew przymierza wiecznego wywidl sposrd umarlych
wielkiego pasterza owiec, Pana naszego Jezusa,
13:21 -Niech was wyposazy we wszystko dobre, abyscie spelnili wole jego,
sprawujac w nas to, co mile jest w oczach jego, przez Jezusa Chrystusa, ktremu
niech bedzie chwala na wieki wiekw. Amen.
13:22 -A prosze was, bracia, przyjmijcie to slowo napomnienia; bom krtko do was
napisal.
13:23 -Wiedzcie, ze brat nasz, Tymoteusz, zostal zwolniony; jezeli wkrtce
przyjdzie, zobacze was razem z nim.
13:24 -Pozdrwcie wszystkich przewodnikw waszych i wszystkich swietych.
Pozdrawiaja was ci, ktrzy sa z Italii.
13:25 -Laska niech bedzie z wami wszystkimi. Amen.